System kaucyjny 2025 a recykling opakowań – co z kartonami?

Od października 2025 w Polsce zacznie działać system kaucyjny. Sklepy, producenci i konsumenci będą musieli przyzwyczaić się do nowego sposobu oddawania opakowań po napojach – butelek plastikowych, puszek aluminiowych i szklanych butelek wielorazowych. Ta rewolucja ma zwiększyć poziom recyklingu i zmniejszyć ilość odpadów w środowisku. Wiele osób pyta jednak: skoro w systemie znalazły się butelki i puszki, to co z kartonami? Przecież opakowania kartonowe stanowią ogromną część codziennych odpadów.

Jak działa system kaucyjny?

Wprowadzenie systemu nie jest przypadkowe – to efekt unijnych wymagań. Polska zobowiązała się do osiągnięcia określonych poziomów odzysku butelek PET i innych materiałów. Bez systemu kaucyjnego byłoby to praktycznie niemożliwe. W Niemczech czy krajach bałtyckich taki system działa od lat i skutecznie podnosi poziom zwrotów – w niektórych państwach przekracza 90%. Nic dziwnego, że Polska również zdecydowała się na podobne rozwiązanie.

System kaucyjny polega na tym, że przy zakupie napoju w butelce PET, puszce aluminiowej lub szkle wielorazowym zapłacisz dodatkową kaucję (np. 50 groszy). Gdy oddasz opakowanie w sklepie – dostaniesz pieniądze z powrotem.

Na Zachodzie funkcjonuje to bardzo sprawnie. W Niemczech butelki oddaje się w automatach, a w krajach bałtyckich wystarczy przynieść opakowania do sklepu, który je przyjmuje. Dla konsumenta jest to proste i intuicyjne, a efekt środowiskowy – ogromny.

Dzięki temu więcej butelek i puszek wróci do recyklingu, a mniej trafi na wysypiska czy do lasu. Producenci mają mieć większą motywację do wprowadzania ekologicznych rozwiązań. Jednak kartony są poza systemem. Nie będzie można ich oddać w sklepie ani odzyskać za nie pieniędzy.

Co z kartonami? Opakowania poza systemem kaucyjnym

Kartony nie zostały objęte systemem kaucyjnym. Wynika to z ich konstrukcji: nie są jednolitym materiałem jak szkło czy aluminium, lecz wielowarstwowym połączeniem papieru, plastiku, a czasem też aluminium. To utrudnia recykling i sprawia, że ustawodawca nie włączył ich do systemu.

Karton składa się nawet z trzech różnych materiałów. Oddzielenie ich wymaga specjalistycznych instalacji, co komplikuje proces i zwiększa koszty. Włączenie kartonów do systemu kaucyjnego byłoby na razie trudne organizacyjnie i finansowo.

Nie oznacza to jednak, że kartony pozostaną problemem. Wciąż można je wrzucać do specjalnego pojemnika, a firmy mają możliwość kierowania ich do recyklingu lub ponownego wykorzystania w obiegu gospodarczym. W przypadku opakowań transportowych sprawa jest jeszcze prostsza. Z powodzeniem można sprzedać je w skupie kartonów.

Procesy odzysku i recyklingu. Recykling kartonów – jakie są możliwości w 2025?

Firmy, które generują wiele opakowań, mogą oddawać je do naszego skupu kartonów, który zajmie się sortowaniem, prasowaniem i przygotowaniem do przetoczenia lub ponownego wykorzystania.

Proces wygląda następująco:

•  kartony są odbierane wyznaczonego miejsca, 
• opakowania są prasowane w bele i przerabiane,
• w przypadku opakowań transportowych część z nich trafia z powrotem na rynek – jako kartony używane, które świetnie sprawdzają się w e-commerce i logistyce.

Dla biznesu oznacza to sporą szansę. Zamiast płacić za wywóz odpadów, możesz odzyskać część wartości ze zużytych opakowań. Co więcej, skup kartonów poprawia wyniki firmy w zakresie ESG (polityka ESG jest zaspokojona)  i circular economy. To nie tylko obowiązek środowiskowy, ale też realny atut w komunikacji z klientami i partnerami biznesowymi.

Jak firmy mogą wykorzystać recykling kartonów jako przewagę?

Nowy system kaucyjny odciąży przedsiębiorców w zakresie butelek i puszek, ale kartony pozostają w ich rękach. To oznacza, że firmy muszą nadal organizować selektywną zbiórkę i szukać rozwiązań, które pozwolą na ekonomiczne i ekologiczne gospodarowanie tym materiałem.

Temat jest szczególnie ważny dla e-commerce. Sklepy internetowe korzystają z ogromnych ilości kartonów do wysyłek, a ich odpowiednie wykorzystanie i recykling mogą znacząco zmniejszyć koszty. Producent, który regularnie korzysta ze skupu kartonów, może obniżyć wydatki na nowe opakowania i poprawić logistykę. Dystrybutor FMCG, który oddaje kartony do ponownego użycia, ogranicza ilość odpadów i buduje pozytywny wizerunek.

Warto pamiętać, że system kaucyjny nie zmniejszy znaczenia kartonów – wręcz przeciwnie, sprawi, że ich rola będzie jeszcze bardziej widoczna. Skoro część opakowań trafia do systemu kaucji, to te, które pozostają poza nim, staną się dla firm szczególnym obszarem odpowiedzialności.

Miejsce kartonów w gospodarce obiegu zamkniętego

System kaucyjny to krok w stronę czystszej Polski, ale nie rozwiązuje wszystkich problemów z odpadami. Kartony zostają poza nim – i tu właśnie pojawia się Twoja rola jako firmy i konsumenta.

Oddając kartony do skupu i korzystając z opakowań wtórnych, wspierasz gospodarkę obiegu zamkniętego. Często też opłata produktowa opakowanie Cię nie dotyczy. Zyskujesz oszczędności, poprawiasz wizerunek i realnie wpływasz na środowisko. Patrząc w przyszłość, można się spodziewać, że dyskusja o włączeniu kartonów do systemu kaucyjnego będzie powracać, ale już dziś warto działać.

System kaucyjny i recykling kartonów to dwa elementy tej samej układanki – razem mogą zmienić to, jak wyglądają nasze codzienne opakowania i ich droga po użyciu.