System kaucyjny 2025 – co zmienia dla producentów i użytkowników kartonów?

W październiku 2025 r. rusza system kaucyjny. Butelki plastikowe, puszki aluminiowe i szkło wielorazowe zyskają zupełnie nowy status – zamiast odpadu staną się surowcem, za który klient odzyska pieniądze przy zwrocie. To duża zmiana zarówno dla konsumentów, jak i dla firm. Producenci napojów, dystrybutorzy i sklepy muszą przygotować się na nowe procedury, a konsumenci mogą przyzwyczajać się do oddawania opakowań w sklepach. System nie obejmuje jednak wszystkich materiałów. Kartony, które codziennie wykorzystujemy do transportu, pakowania i przechowywania, pozostają poza nim. Czy to znaczy, że nic się dla nich nie zmienia? Wprost przeciwnie – system kaucyjny staje się impulsem, który podnosi rangę dyskusji o każdym rodzaju opakowań, zwłaszcza o kartonach.

Procesy recyklingu. Jak działa system kaucyjny i dlaczego nie obejmuje kartonów?

Mechanizm jest prosty: kupując napój w butelce PET, puszce aluminiowej czy szkle wielorazowym, zapłacisz kilka groszy więcej. Kiedy oddasz opakowanie do sklepu, odzyskasz tę kwotę. W Niemczech czy w krajach bałtyckich takie rozwiązanie funkcjonuje od dawna i doprowadziło do poziomu zwrotów sięgających 90%. Polska chce pójść tą samą drogą, żeby spełnić unijne wymagania dotyczące recyklingu i zmniejszyć ilość śmieci w przestrzeni publicznej.

Dlaczego zatem kartony używane nie znalazły się w tym systemie? Głównym powodem jest ich budowa. Np. kartony po napojach składają się z kilku warstw: papieru, folii, a czasem aluminium. Oddzielenie tych materiałów jest kosztowne i wymaga specjalistycznych instalacji. Kartony używane transportowe i magazynowe, choć są łatwiejsze do przetworzenia (choć nie każdy wie, jak zapakować paczkę do wysyłki), nie zostały uznane za priorytet w kontekście systemu kaucyjnego. To jednak nie oznacza, że można o nich zapomnieć – ich znaczenie w gospodarce obiegu zamkniętego rośnie.

Kartony poza systemem – co to oznacza w praktyce?

Choć kartonów nie oddasz w sklepie, to nie znaczy, że nie mają wartości. Wręcz przeciwnie – rosnąca świadomość konsumentów sprawia, że klienci coraz częściej pytają o los opakowań. Firma, która zadba o odbiór i recykling kartonów, zyska przewagę.

Otwiera się tu droga do współpracy ze skupem kartonów, segregowania opakowań już w magazynach czy produkcji oraz szukania sposobów na ich ponowne wykorzystanie. Kartony używane transportowe świetnie nadają się do wtórnego obiegu, a recykling kartonów po produktach spożywczych pozwala odzyskać wartościowe włókna celulozowe.

Konsekwencje dla producentów kartonów

Producenci kartonów stają przed wyzwaniem i szansą jednocześnie. Z jednej strony muszą liczyć się z rosnącą presją regulacyjną i oczekiwaniami rynku – projektowanie opakowań łatwiejszych w recyklingu staje się priorytetem. Z drugiej strony mogą wykorzystać moment, żeby pokazać, że są o krok dalej niż przepisy.

Znamy już rodzaje tektury na kartony. Już teraz na rynku pojawiają się kartony z mniejszą ilością warstw, łatwiejsze do odzysku w procesie recyklingu. Firmy, które wprowadzają takie rozwiązania, mogą wyróżnić się jako liderzy zrównoważonych innowacji. W dobie systemu kaucyjnego każdy krok w stronę uproszczenia recyklingu i zmniejszenia śladu środowiskowego opakowań zyskuje dodatkową wartość marketingową.

Konsekwencje dla użytkowników kartonów – firm i konsumentów

System kaucyjny nie zmienia tego, że e-commerce, FMCG czy logistyka codziennie operują ogromnymi ilościami kartonów. Sklepy internetowe wysyłają w nich produkty, magazyny pakują w nie dostawy, a konsumenci codziennie wyrzucają kolejne opakowania.

Dla firm oznacza to konieczność dalszego organizowania selektywnej zbiórki i korzystania z usług skupu kartonów. To realne oszczędności – zamiast płacić za wywóz odpadów, można odzyskać część wartości ze zużytych opakowań. Dla konsumentów z kolei rośnie dostępność rozwiązań wtórnych. Coraz łatwiej znaleźć sklepy wysyłające paczki w używanych kartonach czy firmy, które chwalą się ponownym wykorzystaniem opakowań.

Takie działania przekładają się nie tylko na finanse, ale również na wizerunek. W czasach, gdy klienci patrzą na ślad środowiskowy zakupów, nawet prosta informacja na stronie sklepu: „Wysyłamy w kartonach z drugiego obiegu” jest bezwzględnie przewagą konkurencyjną.

Recykling makulatury: System kaucyjny jako impuls dla recyklingu kartonów

Choć kartony nie są objęte systemem, jego wprowadzenie działa jak katalizator. Zmienia oczekiwania wobec całej branży opakowaniowej. Skoro część materiałów trafia do obiegu kaucyjnego, to inne – jak kartony używane – również będą oceniane przez pryzmat ich możliwości recyklingu. Oddanie makulatury kartonowej cieszy się dużą popularnością.

Można się spodziewać, że w kolejnych latach temat kartonów wróci do dyskusji ustawodawców. Narazie temat funkcjonuje bardziej jako projekt edukacji ekologicznej. Być może pojawią się zachęty finansowe do lepszego odzysku albo specjalne programy wspierające ich ponowne wykorzystanie. Już teraz jednak firmy, które postawią na recykling kartonów i współpracę ze skupami, zyskają przewagę – pokażą, że nie czekają na przepisy, tylko działają odpowiedzialnie.

System kaucyjny 2025 to przełom w podejściu do opakowań w Polsce. Ale choć nie obejmuje kartonów, dla producentów i użytkowników tych opakowań zmienia bardzo dużo. Oczekiwania klientów rosną, regulacje stają się coraz bardziej wymagające, a odpowiedzialność za recykling przesuwa się coraz bliżej firmy.